Περίληψη:
Τα πνευματικά δικαιώματα και γενικότερα η προστασία των έργων πνευματικής ιδιοκτησίας έχουν γίνει ένα από τα πιο φλέγοντα ζητήματα τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα στο χώρο της νομικής επιστήμης.
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η ανάδειξη της σημαντικότητας της προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων στη σύγχρονη ψηφιακή εποχή. Για αυτό το λόγο αναλύονται οι απαραίτητες έννοιες και ορισμοί και τα πιο εξειδικευμένα ζητήματα, όπως η παραβίαση των πνευματικών δικαιωμάτων μέσω του διαδικτύου κι οι σύγχρονοι τρόποι προσβολής τους.
Εισαγωγή:
Το διαδίκτυο αποτελεί την εμβληματική οργανωτική υποδομή της εποχής, η οποία διείσδυσε με ορμή στο χώρο της επικοινωνίας και της διακίνησης των πληροφοριών και μετέβαλε δραστικά τον τρόπο δημιουργίας, παραγωγής, διάθεσης και εκμετάλλευσης των πνευματικών έργων. Το νέο ψηφιακό περιβάλλον έκανε εύκολη τη διασυνοριακή διάδοση των πνευματικών δικαιωμάτων σε αόριστο αριθμό χρηστών, σε ελάχιστο χρονικό διάστημα και με αμελητέο κόστος. Ωστόσο, δημιούργησε, συγχρόνως, έους κινδύνους για τα συμφέροντα των δημιουργών και των συγγενών δικαιούχων λόγω του άναρχου και άυλου χαρακτήρα του. Προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών, ψηφιακές βάσεις δεδομένων, προϊόντα multimedia, ηλεκτρονική μουσική και εικαστικά δημιουργήματα μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών, διεθνή ψηφιακά διαδίκτυα (Internet) και λεωφόροι των πληροφοριών δημιουργούν νέα νομικά, πολύπλοκα προβλήματα, τα οποία προκαλούν ισχυρούς κραδασμούς στο παραδοσιακό θεωρητικό οικοδόμημα και τη λειτουργία της πνευματικής ιδιοκτησίας. Η προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων επιτεύχθηκε με την Οδηγία 2001/29, ενώ οι διατάξεις της Οδηγίας 2004/43 σχετικά με την επιβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας κατέδειξε την ανάγκη λήψης μέτρων πρόσφορων, ανάλογων και αποτρεπτικών για την καταστολή της διαδικτυακής πειρατείας.
Οι προσβολές των πνευματικών δικαιωμάτων με την διείσδυση του διαδικτύου και με τις ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις δεν είναι πλέον οι κοινότυπες, αλλά έχουν μεταβληθεί και έχουν προσαρμοσθεί αναλόγως στη σύγχρονη κοινωνία της πληροφορίας. Το δικαίωμα της πνευματικής ιδιοκτησίας και οι εξ αυτού απορρέουσες περιουσιακές και ηθικές εξουσίες έχει απόλυτο και αποκλειστικό χαρακτήρα, κατοχυρώνεται δε ευθέως στο άρθρο 17 παρ. 2 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ 6. Συνεπώς, η στάθμισή του έναντι των ατομικών δικαιωμάτων, αφενός των χρηστών (ιδίως της ελευθερίας έκφρασης και πληροφόρησης) και αφετέρου, των φορέων παροχής υπηρεσιών στο Διαδίκτυο, εφόσον δεν έχει ήδη αποτυπωθεί σε κάποια από τις νομοθετικά προβλεπόμενες εξαιρέσεις ή περιορισμούς, γίνεται ad hoc, σε ισότιμη βάση, υπό το πρίσμα της αρχής της αναλογικότητας. Εκτός από τα προστατευόμενα από το δίκαιο της πνευματικής ιδιοκτησίας έργα, για τη νόμιμη χρήση των οποίων απαιτείται παραχώρηση άδειας από το δημιουργό/δικαιούχο και καταβολή αμοιβής, στο διαδίκτυο διακινείται ελεύθερα τεράστιος όγκος περιεχομένου, που ανήκει στο κοινό πολιτιστικό απόθεμα (public domain) και είναι κοινόχρηστο.
Στο κοινόχρηστο υπάγονται κυρίως έργα, η διάρκεια προστασίας των οποίων έχει λήξει, πνευματικά δημιουργήματα, που εξ αρχής βρίσκονται εκτός του πεδίου της πνευματικής ιδιοκτησίας, διότι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις του νόμου, όπως για παράδειγμα εκφράσεις της πολιτειακής δραστηριότητας και της λαϊκής παράδοσης, οι ιδέες, τα απλά γεγονότα και στοιχεία, καθώς και οι πληροφορίες αυτές καθαυτές, αλλά και έργα, τα οποία έχουν τεθεί προς ελεύθερη χρήση από την ολότητα, με άδεια Creative Commons, από τον ίδιο δημιουργό. Περαιτέρω, ελεύθερες είναι και οι χρήσεις προστατευόμενων έργων, οι οποίες εμπίπτουν σε κάποια από τις ρητά προβλεπόμενες νόμιμες εξαιρέσεις, που θεσπίζονται χάριν του κοινωνικού συνόλου, ενώ το όριο της ιδιωτικής χρήσης, που ισχύει και στο ψηφιακό περιβάλλον, αφορά μόνο στην εξουσία της αναπαραγωγής. Βέβαια, η εφαρμογή του εν λόγω περιορισμού στο διαδικτυακό περιβάλλον αμφισβητείται έντονα, καθώς θα πρέπει ο χρήστης να μην έχει αποκτήσει παρανόμως το πρωτότυπο έργο, που καθίσταται στόχος της αναπαραγωγής/αντιγραφής, ώστε με την επίκληση της ελευθερίας/ορίου της ιδιωτικής αναπαραγωγής να μη διαιωνισθεί η παρανομία.
Οι συνήθεις διαδικτυακές προσβολές των πνευματικών δικαιωμάτων είναι η λεγόμενη ανταλλαγή αρχείων μέσω των peer to peer δικτύων, η τοποθέτηση υπερσυνδέσμων και οι γνωστοί user generated content ιστότοποι. Πλέον, στην προσπάθεια αντιμετώπισης αυτών των προσβολών και καταπολέμησης της διαδικτυακής πειρατείας έχει προστεθεί στο ελληνικό δίκαιο το άρθρο 66Ε του ν. 2121/1993 κατά το πρότυπο των αλλοδαπών νομοθεσιών, κατά το οποίο θεσπίζεται νέα διοικητική διαδικασία «Ειδοποίηση & Απόσυρσης». Ήδη έχουν εκδοθεί αποφάσεις από την αρμόδια Επιτροπή για τη Διαδικτυακή Προσβολή Πνευματικών Δικαιωμάτων, οι οποίες δίνουν προθεσμία σε παράνομες σελίδες, ώστε να διακοπεί η λειτουργία τους.
Συγγραφέας: Αραμπατζή Σταυρούλα - Επ. Καθηγήτρια: Σύλβια Σταυρίδου - Πηγή: dspace.lib.uom.gr - Αρ. Σελίδων: 76
↳ Αρχείο λήψης: pdf - Μέγεθος: 796kb ↵
